ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ ကြ်ႏု္ပ္တို ့ေန ့စဥ္ႏွင့္အမွ် လူ ့ေလာကတြင္ႀကဳံေတြ ့ေနရေသာ ကိစၥပင္ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုေသာ္ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လူ ့ကိစၥဟုဆိုရေပမည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို ့၏ စားမွဳ၊ ေသာက္မွဳ၊ ေနမွဳ၊ ထိုင္မွဳ၊ သြားမွဳ၊ လာမွဳအစုစုတို ့သည္ ႏိုင္ငံေရးပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို ့သည္ႏိုင္ငံေရးကို မဆင္မခ်င္မေတြး ေတာမိေစကာမူႏိုင္ငံေရးသည္ ကြ်ႏု္ပ္တို ့ႏွင့္ အျမဲဆက္ႏြယ္ေနေပသည္။ ႏိုင္ငံေရးကိုေရွာင္ရွားေစကာမူ ကြ်ႏု္ပ္တို ့ႏွင့္ အျမဲဆက္ႏြယ္ေနေပသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို ့၏ အိမ္၊ ရုံး၊ အလုပ္ရံတို ့တြင္ ေန ့စဥ္ႏွင့္အမွ် ႏိုင္ငံေရး ကိုပင္ လုပ္ေနႀကရ၏။
(ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မိန္ ့ခြန္းေကာက္ႏွဳတ္ခ်က္။ ၂၀၊၀၁၊ ၁၉၄၆)။
ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ႏိုင္ငံအေရး တိုင္းသူျပည္သားေတြအေရးကို ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေရး (Politics) သည္ ဂရိစကားျဖစ္ေသာ (Politikos) မွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ (Polis) ဟူေသာ ဂရိဘာသားစကား၏ အနက္မွာ (City – State) ျမိဳ ့ျပႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။
ထိုျမဳိ ့ျပႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးအရာမ်ားကို စီမံခန္ ့ခြဲေသာ ေဆာင္ရြက္ေသာ သေဘာတို ့ကို၄င္း၊ အခြင့္အာဏာကို၄င္း၊ အတတ္ပညာကို၄င္း ဂရိဘာသာစကားျဖင့္ (Politikos) ဟုေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။
ထို ့ေႀကာင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေနႏွင့့္ ႏိုင္ငံေရး (၀ါ) ႏိုင္ငံအေရးအတြက္ လူတိုင္း တစ္ဦးခ်င္းစီတိုင္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ ၀တၱရားရွိသည္။ ထိုသို ့ ႏိုင္ငံအတြက္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း အားလည္း ေႏွာင့္ယွက္တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္း မရွိအပ္ေပ။
တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္စီမံခန္ ့ခြဲေသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမွသာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရမည္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီတိုင္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ႏိုင္ငံအက်ဳိးကိုေဆာင္ရြက္ေသာ (၀ါ) ႏိုင္ငံေရးကိုေဆာင္ရြက္ေသာ ႏိုင္ငံသားသာလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိရာ ႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ျဖစ္ေပသည္။
ႏိုင္ငံအက်ဳိးကို လစ္လ်ဴရွဳသူႏွင့္ ႏိုင္ငံဆိုးက်ဳိးကိုေဆာင္ရြက္ေနေသာ သူသည္ (အုပ္ခ်ဳပ္သူပင္ျဖစ္ေစကာမူ) ႏိုင္ငံေတာ္၏ သစၥာေဖာက္ျဖစ္သည္။
ထို ့ေႀကာင့္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း မိမိတို ့ ႏိုင္ငံအေရး (၀ါ) ႏိုင္ငံေရးကို ႏိုင္ငံအက်ဳိးအတြက္ ထမ္းေဆာင္ႀကပါရန္ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။
(နစ္ေနမန္း)
(ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မိန္ ့ခြန္းေကာက္ႏွဳတ္ခ်က္။ ၂၀၊၀၁၊ ၁၉၄၆)။
ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ႏိုင္ငံအေရး တိုင္းသူျပည္သားေတြအေရးကို ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေရး (Politics) သည္ ဂရိစကားျဖစ္ေသာ (Politikos) မွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ (Polis) ဟူေသာ ဂရိဘာသားစကား၏ အနက္မွာ (City – State) ျမိဳ ့ျပႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။
ထိုျမဳိ ့ျပႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးအရာမ်ားကို စီမံခန္ ့ခြဲေသာ ေဆာင္ရြက္ေသာ သေဘာတို ့ကို၄င္း၊ အခြင့္အာဏာကို၄င္း၊ အတတ္ပညာကို၄င္း ဂရိဘာသာစကားျဖင့္ (Politikos) ဟုေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။
ထို ့ေႀကာင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေနႏွင့့္ ႏိုင္ငံေရး (၀ါ) ႏိုင္ငံအေရးအတြက္ လူတိုင္း တစ္ဦးခ်င္းစီတိုင္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ ၀တၱရားရွိသည္။ ထိုသို ့ ႏိုင္ငံအတြက္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း အားလည္း ေႏွာင့္ယွက္တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္း မရွိအပ္ေပ။
တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္စီမံခန္ ့ခြဲေသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမွသာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရမည္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီတိုင္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ႏိုင္ငံအက်ဳိးကိုေဆာင္ရြက္ေသာ (၀ါ) ႏိုင္ငံေရးကိုေဆာင္ရြက္ေသာ ႏိုင္ငံသားသာလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိရာ ႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ျဖစ္ေပသည္။
ႏိုင္ငံအက်ဳိးကို လစ္လ်ဴရွဳသူႏွင့္ ႏိုင္ငံဆိုးက်ဳိးကိုေဆာင္ရြက္ေနေသာ သူသည္ (အုပ္ခ်ဳပ္သူပင္ျဖစ္ေစကာမူ) ႏိုင္ငံေတာ္၏ သစၥာေဖာက္ျဖစ္သည္။
ထို ့ေႀကာင့္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း မိမိတို ့ ႏိုင္ငံအေရး (၀ါ) ႏိုင္ငံေရးကို ႏိုင္ငံအက်ဳိးအတြက္ ထမ္းေဆာင္ႀကပါရန္ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။
(နစ္ေနမန္း)